‘अधिकतम संयम’ बन्न अमेरिका र चीनसँग आसियान राष्ट्रकाको आग्रह

एजेन्सी ।
चीनले दक्षिणपूर्वी एसियाली देशहरूसँगको सम्बन्धलाई बलियो बनाउने आफ्नो प्रयास रहने जनाएको छ । चिनियाँ विदेशमन्त्री वाङ यीले समकक्षी विदेशमन्त्रीहरूसँग बिहीवार भएको भेटमा दक्षिण पूर्वी एसियाली देशहरूसँगको सम्बन्धलाई बलियो बनाउने आफ्नो देशको प्रयासबारे बताउनुभएको हो ।

अमेरिकी संसदका सभामुख न्यान्सी पेलोसीको ताइवान भ्रमणपछि दक्षिण–पूर्वी एसियाली राष्ट्रहरूको संगठन (आसियान) का उच्च कुटनीतिज्ञहरूसँग भएको छलफलमा विदेशमन्त्री वाङले यो कुरा बताउनुभएको हो । बेइजिङ पेलोसीसहितको प्रतिनिधिमण्डलको ताइवान भ्रमणप्रति असन्तुष्ट रहेको छ ।

यसअघि आसियान समूहले बिहीवार जारी गरेको एक विज्ञप्तिमा अमेरिका र चीन दुवैलाई भ्रमणपछि ‘अधिकतम संयम’ देखाउन र ‘उत्तेजक कार्यबाट अलग रहन’ आग्रह गरेको थियो ।

चीनले ताइवानलाई आफ्नो इलाकाको रूपमा दाबी गर्छ र ताइवानका अधिकारीहरूले विदेशी सरकारहरूसँग गरेको कुनै पनि सहभागिताको विरोध गर्छ । आफ्नो उद्घाटन सम्बोधनमा वाङले यस परिस्थितिबारे उल्लेख नगरिकन चीन र आसियान देशहरूले भर्खरैका वर्षहरूमा कसरी सहयोगलाई सुदृढ बनाएका छन् भन्ने कुराप्रति जोड दिनुभएको थियो ।

उहाँले भन्नुभयो, ‘अन्तर्राष्ट्रिय सुरक्षा स्थितिमा दृखिएको वर्तामान्अशान्तिको सामना गर्दै हामीले शान्तिको आशालाई सुरक्षित राखेका छौँ ।’

आसियान समूहमा ब्रुनाई, कम्बोडिया, इन्डोनेसिया, लाओस, मलेसिया, म्यानमार, फिलिपिन्स, सिङ्गापुर, थाइल्यान्ड र भियतनाम रहेका छन् ।

चीन एसिया, अफ्रिका र मध्यपूर्वभरि युरोपसम्म बन्दरगाह, रेलमार्ग र अन्य आधारभूत संरचना निर्माण गरेर व्यापार विस्तार गर्न आफ्नो बेल्ट एन्ड रोड कार्यक्रममार्फत विकासोन्मुख देशहरूका लागि सबैभन्दा ठूलो ऋणदातामध्ये एक भएको छ । यसले गर्दा बेइजिङले राजनीतिक लाभ उठाउन ऋण प्रयोग गरिरहेको आरोप लगाइने गरेको छ तर चिनियाँ अधिकारीहरूले आरोपलाई इन्कार गर्ने गरेका छन् ।

चीनले ‘उच्च गुणस्तरीय विकासलाई बढावा दिन, नयाँ विकास पद्धति निर्माण गर्न, क्षेत्रीय र विश्व आर्थिक पुनर्स्थापना र विकासका लागि अधिक गति प्रदान गर्न र आसियान देशहरूका लागि बढी विकास अवसर प्रदान गर्न प्रयास गरिरहने’ नोमपेन बैठकमा वाङले प्रतिबद्धता व्यक्त गर्नुभएको हो । यस समूहमा रहेको चीनसँग बढी निकट मानिने र आसियान नेताहरूको भेलाको आयोजक कम्बोडियाका प्रधानमन्त्री हुन सेनसँग पनि वाङले बुधवार लामो वार्ता गर्नुभएको थियो ।

अमेरिकाले नोभेम्बरमा दुई वरिष्ठ कम्बोडियाली रक्षा अधिकारीलाई रेम बेसमा निर्माण वित्तसँग जोडिएको ग्राफको आरोपमा अनुमति दिएको थियो र चीनले वाशिङ्टनलाई स्मीर अभियान सञ्चालन गरेको आरोप लगाएको छ ।

वाङसँगको आफ्नो बैठकमा हुन सेनले ‘फलामले भरिएको’ मित्रता विकास भएको कुरा बताए जुन ‘बेल्ट एन्ड रोडको संयुक्त निर्माणबाट फलदायी परिणामहरूको आनन्द उठाइरहेको थियो, जसले उनीहरूका जनतालाई ठूलो लाभ ल्याएको छ’, सिन्ह्वाले रिपोर्ट गरेको छ ।

अमेरिकाले पनि एसिया–प्यासेफिक क्षेत्रमा आफ्नो उपस्थिति र सहभागिता बढाउन पनि जोडदार दबाब दिँदै आएको छ । अमेरिकी विदेशमन्त्री एन्टोनी ब्लिङ्कनले आसियानका मन्त्रीसँगको भेट अगाडि वाशिङ्टनले त्यस क्षेत्रभरि समूहसँग सहकार्य बढाउने विश्वास दिलाउनुभएको थियो ।

ब्लिन्केनले भन्नुभयो, ‘हामी इन्डो–प्रशान्तमा खुलापन, विशिष्टता, कानुनको शासनप्रतिको प्रतिबद्धता, सुशासनप्रतिको आसियान दृष्टिकोणलाई दृढतापूर्वक समर्थन गर्छौँ र हामी यस दृष्टिकोणमा आधारित मूल्यहरूलाई हार्दिक समर्थन गर्छौँ ।

दक्षिण कोरियाका विदेशमन्त्री पार्क जिन र जापानी विदेशमन्त्री ह्याशी योशिमासा आसियान राष्ट्रका मन्त्रीसँगको छलफलमा योशिमासाले युक्रेनमाथि रुसी आक्रमणले युरोपभन्दा बाहिर दूरगामी प्रभाव पारेको भन्दै युक्रेनमा रुसको आक्रमणको विरोध गर्नुभएको थियो । उहाँले कोरोना भाइरस महामारीबाट प्रभावित अर्थतन्त्रलाई युद्धका कारण पुनः उठ्न झनै कठिन बनाएको बताउनुभयो ।

यसअघि आसियान अर्को एक छुट्टै बैठकमा मन्त्रीहरूलाई सम्बोधन गर्दै रुसी विदेश मन्त्री सर्गेई लाभरोभले युक्रेन आक्रमण र यसका कारण विश्वमा परेको खाद्यान्न अभाव, मूल्यवृद्धिलगायतका आर्थिक मुद्दाबारे कुनै कुरा नराखेको बताइएको छ । उहाँले अहिले शीतयुद्धको भावनामा समूहको दृष्टिकोण लागू गर्ने हाम्रा केही सहयोगी राष्ट्र तथा नेताहरूसँग सम्बन्धित चुनौतीहरू रहेको बताउनुभएको थियो ।

तथापि युरोपेली सङ्घको विदेश नीति प्रमुख जोसेप बोरेलसँगको प्रत्यक्ष भेटवार्तामा कम्बोडियाका हुन सेनले रुसविरुद्ध गरिएका प्रतिबन्धहरूलाई पुनर्विचार गर्न आग्रह गर्नुभएको थियो । उहाँले रुस र युक्रेनका कारण विश्वका अन्य राष्ट्रहरूमा गम्भीर आर्थिक प्रभाव पारिरहेको बताउनुभयो ।

हुन सेनले आफ्नो फेसबुक पेजमा पोस्ट गरेको एक सन्देशमा युक्रेन युद्धका कारण परेको खाद्यान्न अभाव र आर्थिक भारजस्ता विषयमाथि गम्भीर बन्दै रुसविरूद्धको प्रतिबन्धलाई पुनर्विचार गर्न अमेरिकी विदेशमन्त्री ब्लिन्केनलाई आग्रह गर्नुभएको छ ।